Προστασία μητρότητας

Στο παρόν άρθρο θα αναλύσουμε επίκαιρα φορολογικά και ασφαλιστικά ζητήματα  που απασχολούν τις έγκυες μητέρες με τη μορφή ερωταπαντήσεων.

1.     α) Χορήγηση επιδόματος γέννησης

Από 1.1.2020 θεσπίζεται επίδομα γέννησης ύψους δύο χιλιάδων (2.000,00) ευρώ για κάθε παιδί που γεννιέται στην Ελλάδα, το οποίο χορηγείται υπό τις προϋποθέσεις που προβλέπονται στις διατάξεις του Πρώτου Μέρους του Ν.4659/2020.

β) Είμαι δικαιούχος του επιδόματος γέννησης; 

Δικαιούχος του επιδόματος είναι η διαμένουσα νόμιμα και μόνιμα στην Ελλάδα μητέρα του παιδιού, εφόσον η ίδια ή ο πατέρας του παιδιού εμπίπτει σε μία από τις κατηγορίες της παραγράφου 1 του άρθρου 7^[1]. Σε περίπτωση θανάτου της μητέρας ή εκ μέρους της υπαίτιας εγκατάλειψης του παιδιού, το επίδομα καταβάλλεται στον διαμένοντα νόμιμα και μόνιμα στην Ελλάδα πατέρα του παιδιού, εφόσον αυτός ασκεί την επιμέλειά του. Σε κάθε περίπτωση το επίδομα καταβάλλεται στον διαμένοντα νόμιμα και μόνιμα στην Ελλάδα ασκούντα την επιμέλεια του παιδιού.

2.     Πόση άδεια μητρότητας δικαιούμαι;

Δεκαεπτά (17) εβδομάδες  ή 119 ημέρες προσκομίζοντας στον εργοδότη  πιστοποιητικό γιατρού που να βεβαιώνει την πιθανή ημέρα του τοκετού. Από αυτές, οι 56 ημέρες θα χορηγούνται υποχρεωτικά πριν από την πιθανή ημερομηνία τοκετού, και οι υπόλοιπες 63 μετά τον τοκετό (άρθρο 7 της ΕΓΣΣΕ 2000 - 2001 που κυρώθηκε με το άρθ. 11 του Ν. 2874/2000).

3.     Μπορεί ο εργοδότης να απολύσει έγκυο ή νέα μητέρα;

Απαγορεύεται και είναι απόλυτα άκυρη η απόλυση εργαζόμενης, τόσο κατά τη διάρκεια της εγκυμοσύνης της όσο και για το χρονικό διάστημα δεκαοκτώ (18) μηνών μετά τον τοκετό ή κατά την απουσία της για μεγαλύτερο χρόνο, λόγω ασθένειας που οφείλεται στην κύηση ή στον τοκετό, εκτός εάν υπάρχει σπουδαίος λόγος για καταγγελία (αρ. 36. Ν. 3996/2011).

4.     Ποιοι είναι δικαιούχοι της ειδικής 6μηνης άδειας προστασίας μητρότητας;

Όλες οι μητέρες που είναι στο ΙΚΑ - ΕΤΑΜ, έχουν ενεργή εργασιακή σχέση ορισμένου ή αορίστου χρόνου και έχουν λάβει επίδομα μητρότητας από το ΙΚΑ - ΕΤΑΜ ή τον Ειδικό Λογαριασμό Ξενοδοχοϋπαλλήλων, δικαιούνται να λάβουν την ειδική άδεια προστασίας μητρότητας έξι (6) μηνών (αρ. 142 Ν.3655/08, αρ. 36 N.3996/2011).

5.     Κατά τη διάρκεια της 6μηνης άδειας προστασίας μητρότητας πληρώνομαι από τον εργοδότη μου;

Όχι, ο εργοδότης δεν πληρώνει. Κατά τη διάρκεια της 6μηνης ειδικής άδειας προστασίας μητρότητας, η εργαζόμενη μητέρα, πληρώνεται από τον ΟΑΕΔ, ο οποίος υποχρεούται να καταβάλλει μηνιαίως ποσό ίσο με τον κατώτατο μισθό, όπως κάθε φορά καθορίζεται με βάση την ΕΓΣΣΕ, καθώς και αναλογία δώρων εορτών και επιδόματος αδείας με βάση το προαναφερόμενο ποσό.

6.     Τι αποδοχές δικαιούμαι από τον εργοδότη μου κατά τη διάρκεια της άδειας μητρότητας;

Η απουσία της εργαζόμενης από την εργασία της λόγω τοκετού και λοχείας θεωρείται ότι οφείλεται σε αναίτιο κώλυμα και συνεπώς διατηρεί δικαίωμα στον μισθό της σύμφωνα με τα οριζόμενα στα άρθρα 657 και 658 του Αστικού Κώδικα.

Ο εργοδότης υποχρεούται να καταβάλει στην εργαζόμενη αποδοχές ενός (1) μήνα, εφόσον η τελευταία εργάζεται στην επιχείρηση πάνω από 1 έτος και αποδοχές 15 ημερών, εφόσον αυτή εργάζεται λιγότερο από 1 έτος, αφαιρώντας όσα έχει λάβει από τον ασφαλιστικό της φορέα. Εκτός αυτών ο εργοδότης δεν υποχρεούται στην καταβολή οποιασδήποτε άλλης χρηματικής παροχής προς την έγκυο. Σύμφωνα με τα παραπάνω άρθρα του Α.Κ. δικαίωμα στον μισθό έχει η εργαζόμενη ύστερα από δεκαήμερη τουλάχιστον παροχή εργασίας στον εργοδότη πριν από τον σπουδαίο λόγο που την εμποδίζει να εργαστεί. Εάν όμως η εργαζόμενη δεν δικαιούται παροχών από τον φορέα ασφάλισης, τότε ο εργοδότης υποχρεούται να καταβάλλει εξ’ ολοκλήρου τις αποδοχές των 15 ημερών ή του ενός μηνός.

7.     Από το ΙΚΑ δικαιούμαι επίδομα μητρότητας;

Το επίδομα μητρότητας (κυοφορίας και λοχείας) χορηγείται στην άμεσα ασφαλισμένη, εφόσον έχει πραγματοποιήσει 200 τουλάχιστον ημέρες ασφάλισης κατά τα δύο τελευταία χρόνια, τα προηγούμενα της πιθανής ημέρας τοκετού και δεν εργάζεται κατά το διάστημα της επιδότησης, δηλαδή 56 μέρες πριν από τον τοκετό και 63 μέρες μετά.

8.     Για πόσο διάστημα υπολογίζεται το επίδομα μητρότητας από το ΙΚΑ; 

Τα επιδόματα μητρότητας καταβάλλονται για 119 ημέρες (περιλαμβάνονται και οι αργίες), από τις οποίες, 56 ημέρες αντιστοιχούν στο διάστημα κυοφορίας και 63 στο διάστημα της λοχείας. Το ποσό υπολογίζεται βάσει του μέσου όρου των αποδοχών των τριάντα (30) τελευταίων ημερών ασφάλισης του προηγούμενου χρόνου.

9.     Ο ΟΑΕΔ μου παρέχει επίδομα μητρότητας;

Ναι, ο ΟΑΕΔ καταβάλλει συμπληρωματική παροχή μητρότητας στις γυναίκες που εργάζονται, κατά την έναρξη της αδείας κυοφορίας, μετά τον τοκετό και εφόσον εισπράξουν το επίδομα μητρότητας από το Ι.Κ.Α. για το διάστημα της αποχής από την εργασία λόγω κυοφορίας και λοχείας. Η παροχή αυτή είναι ίση με τη διαφορά που προκύπτει αν από τις αποδοχές που καταβάλλει ο εργοδότης αφαιρεθεί το επίδομα που κατέβαλε το Ι.Κ.Α. για το ίδιο χρονικό διάστημα. Τελικώς, η εργαζόμενη με τις αποδοχές του εργοδότη και τα επιδόματα από ΙΚΑ και ΟΑΕΔ, καλύπτει το σύνολο των αποδοχών της για τις 119 ημέρες.                        

10.  Τι ισχύει σήμερα για το μειωμένο ωράριο μητέρας;

Οι εργαζόμενες μητέρες δικαιούνται, για χρονικό διάστημα τριάντα μηνών από τη λήξη της άδειας λοχείας, είτε να προσέρχονται αργότερα, είτε να αποχωρούν νωρίτερα κατά μία ώρα κάθε ημέρα.

Το μειωμένο ωράριο δικαιούται η εργαζόμενη µε αίτησή της να το ζητήσει εναλλακτικά ως συνεχόμενη ισόχρονη άδεια µε αποδοχές. Για να το λάβει απαιτείται η συναίνεση του εργοδότη. Εναλλακτικά, με συμφωνία του εργοδότη, το ημερήσιο ωράριο των μητέρων μπορεί να ορίζεται μειωμένο κατά δύο ώρες ημερησίως για τους πρώτους δώδεκα (12) μήνες και σε μία ώρα για έξι (6) επιπλέον μήνες (Ε.Γ.Σ.Σ.Ε. 2004 – 2005).

---

^[1]Άρθρο 7, παρ.1: Το επίδομα γέννησης χορηγείται για παιδιά που γεννιούνται στην Ελλάδα, εφόσον η μητέρα τους ή, εφόσον συντρέχει η περίπτωση του δευτέρου εδαφίου της παραγράφου 2 του άρθρου 1, ο πατέρας τους ή το έτερο πρόσωπο, που ασκεί την επιμέλειά τους, διαμένει νόμιμα και μόνιμα στην Ελληνική Επικράτεια και έχει την ιδιότητα:
α) Έλληνα πολίτη,

β) ομογενούς αλλοδαπού που διαθέτει Ειδικό Δελτίο Ταυτότητας Ομογενούς,

γ) πολίτη κράτους - μέλους της Ευρωπαϊκής Ένωσης,

δ) πολίτη κράτους που ανήκει στον Ευρωπαϊκό Οικονομικό Χώρο, ή πολίτη της Ελβετικής Συνομοσπονδίας,

ε) πολίτη τρίτης χώρας, ο οποίος διαμένει μόνιμα στην Ελλάδα τα τελευταία δώδεκα (12) έτη πριν από το έτος γέννησης του παιδιού.

Κατ’ εξαίρεση, για παιδιά που γεννιούνται στην Ελλάδα κατά τα έτη 2020, 2021, 2022 και 2023 το επίδομα χορηγείται εφόσον η μητέρα τους, ως πολίτης τρίτης χώρας της παρούσας περίπτωσης, διαμένει μόνιμα στην Ελληνική Επικράτεια από το έτος 2012 και εντεύθεν.

Τσαρουχάς Π. Σταύρος

Λογιστής – Φοροτεχνικός Α΄ τάξης

Πτυχιούχος Οικονομικού Ε.Κ.Π.Α.

Master Ελεγκτικής & Φορολογίας του Παντείου

E: tsarouchas.stavros@gmail.com  Τ: 2109733950 Κ: 6976429142

https://www.taxglobe.gr

25^ης Μαρτίου 84 & Πριάμου 88, Άγιος Δημήτριος